Notariusz to prawnik wyłączony ze struktur administracyjnych i urzędowych organów państwowych, pełniący rolę gwaranta pewności prawa i bezkonfliktowości w obrocie prywatnoprawnym, będący bezstronnym powiernikiem i doradcą prawnym, który nadaje dokumentom charakter urzędowy.

Notariusz jest określany w doktrynie mianem organu pomocniczego wobec wymiaru sprawiedliwości, aktywnego uczestnika szeroko pojętego wymiaru sprawiedliwości, organu obsługi prawnej, organu ochrony prawnej, podmiotu sprawującego jurysdykcje prewencyjną itp. Między pozycją ustrojową oraz zadaniami sądów i notariuszy zachodzi jednak zasadnicza różnica, gdyż notariusz nie rozstrzyga sporu o prawo ani nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości.

Zgodnie z art. 18 pr. o not. notariusz jest obowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na wykonywane czynności notarialne. Obowiązek zachowania tajemnicy trwa także po odwołaniu notariusza.

W 2009 roku Krajowa Rada Notarialna utworzyła system informatyczny do prowadzenia Rejestru Aktów Poświadczenia Dziedziczenia (RAPD). Utworzenie Rejestru było związane z powierzeniem polskim notariuszom nowych kompetencji z zakresu prawa spadkowego. W 2016 roku RAPD przekształcony został w Rejestr Spadkowy, w którym rejestruje się zarówno akty poświadczenia sporządzone przez notariuszy, jak i sądowe postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 95j pr. o not.).

W 2011 został utworzony kolejny rejestr elektroniczny, Notarialny Rejestr Testamentów, którego celem jest, z jednej strony, zmniejszenie ryzyka, że testament pozostanie nieznany lub będzie ujawniony z opóźnieniem, a z drugiej strony – ułatwienie ujawnienia tegoż testamentu po śmierci testatora. Dokonano również unowocześnienia zaplecza informatycznego i połączenia obu rejestrów w jeden spójny system o nazwie Rejestry Notarialne. W 2012 Notarialny Rejestr Testamentów został przyłączony do Europejskiej Sieci Rejestrów Testamentów. Od tej chwili obywatele polscy za pośrednictwem notariusza mogą przeszukiwać zagraniczne rejestry testamentów, a obywatele innych państw – zadawać zapytania do rejestru polskiego.